رسانه‌ و مدیریت بدن زنان؛ یک مطالعه فراتحلیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

10.22034/mcr.2024.421469.1045

چکیده

با ظهور جامعه مصرفی در جامعه ایرانی، مسئله مدیریت بدن به‌ویژه میان زنان اهمیت بسیار یافته است و پژوهشگران حوزه علوم انسانی از زوایای مختلف به بررسی این مسئله پرداخته‌اند. پژوهش حاضر با هدف استفاده از روش آماری فراتحلیل، به بررسی نتایج مطالعات انجام‌شده در رابطه با رسانه و مدیریت بدن زنان در ایران انجام شده‌ است. به منظور انجام روش فراتحلیل، 21 پژوهش که در بازه زمانی 1390 تا 1400 انجام شده است، گردآوری شده که با توجه به معیارهای فراتحلیل، 15 مورد از این مطالعات که رابطه بین رسانه و مدیریت بدن زنان را بررسی کرده‌اند و در فصلنامه‌های علمی معتبر داخلی منتشر شده‌اند، انتخاب شده است؛ هر کدام از این پژوهش‌ها به روش کمّی و با رویکرد پیمایش انجام شده‌اند و دارای سنجه‌های پایا هستند. یافته‌های پژوهش نشان از ناهمگونی اندازۀ اثر و نبود سوگیری انتشار در پژوهش‌های مورد مطالعه دارد؛ همچنین نتایج بررسی اندازه اثر با بهره‌گیری از نرم‌افزار CMA نشان می‌دهد میزان تأثیر رسانه‌ها بر مدیریت بدن زنان برابر با 377/0 است که بر مبنای نظام تفسیری کوهن، این میزان اثرگذاری در حد متوسط رو به بالاست؛ به عبارت دیگر رسانه‌ها تأثیر متوسط رو به بالایی بر مدیریت بدن زنان دارند.

کلیدواژه‌ها


اکبرزاده، فاطمه، مجیدرضا کریمی و کرامت راسخ (1402 ش)؛ «بررسی تأثیر رژیم مصرف رسانه‌ای بر مدیریت مطلوب بدن زنان ورزشکار»؛ مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی، دوره یازدهم، ش 1.
ایلواری، محبوبه و افسانه ادریسی (1399 ش)؛ «تغییرات اجتماعی تمایز و هزینه‌های مدیریت بدن با رویکرد گراندد تئوری؛ مورد مطالعه زنان شهر گرگان»؛ فصلنامه تغییرات اجتماعی و فرهنگی، دوره هفدهم، ش 64.
ایلواری، محبوبه و افسانه ادریسی (1398 ش)؛ «پذیرش اجتماعی از مسیر مدیریت بدن در راستای کسب رضایت از زندگی با رویکرد GT؛ مورد مطالعه زنان شهر گرگان»؛ فصلنامه زن و جامعه، دوره دهم، ش 40. 
اکبرزاده جهرمی، سیدجمال‌الدین، سیدنورالدین رضوی‌زاده و محدثه شیخی (1398 ش)؛ «نقش اینستاگرام در مدیریت بدن زنان؛ مطالعه موردی زنان مناطق یک و بیست تهران»؛ مطالعات رسانه‌های نوین، دوره پنجم، ش 20.
احمدی، عزت‌الله، صمد عدلی‌پور،سیمین افشار و لیلی بنیاد (1395 ش)؛ «تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی در میان دختران و زنان شهر تبریز»؛ پژوهش‌نامه زنان، دوره هفتم، ش 1.
بودریار، ژان (1401 ش)؛ جامعه مصرفی؛ اسطوره‌ها و ساختارها؛ ترجمه: پیروز ایزدی؛ چ چهاردهم، تهران: ثالث.
بابایی‌فرد، اسدالله، طاهره یوسفی‌فر و زهرا امجدی (1399 ش)؛ «عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش زنان به مدیریت بدن در شهر قم»؛ فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره سیزدهم، ش 4.
بابایی‌فرد، اسدالله، فاطمه منصوریان راوندی و نفیسه ذوالفقاری (1395 ش)؛ «عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر بر مدیریت بدن در میان زنان شهر کاشان»؛ مطالعات راهبردی زنان، دوره هجدهم، ش 71.
براتلو، فاطمه و مرجان خودی (1394 ش)؛ «عوامل مؤثر فردی بر نگرش زنان نسبت به مدیریت بدن»؛ فصلنامه مدیریت فرهنگی، دوره نهم، ش 28.
تاج‌بخش، غلامرضا و محمد دانش‌فر (1399 ش)؛ «تأثیر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان بر مدیریت بدن زنان و دختران»؛ فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره ششم، ش 22.
چول هان، بیونگ (1400 ش)؛ روان سیاست؛ نئولیبرالیسم و فناوری‌های جدید قدرت؛ ترجمه: مصطفی انصافی؛ چ دوم، تهران: لوگوس. 
حقیقتیان، منصور، علی هاشمیان‌فر و مسعود دارابی (1394 ش)؛ «بررسی عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر بر تصویر بدن با تأکید بر سبک زندگی در بین دختران و زنان جوان»؛ فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، دوره چهاردهم، ش 30.
خجیر، یوسف (1400 ش)؛ «رابطه بین استفاده از اینستاگرام و مدیریت بدن زنان شهر تهران»؛ رهپویه ارتباطات و فرهنگ، دوره یک، ش 1.
خواجه‌نوری، بیژن و لیلا پرنیان (1393 ش)؛ «مطالعه ارتباط بین جهانی‌شدن فرهنگی و مدیریت بدن»؛ مطالعه موردی زنان شهر کرمانشاه، جامعه‌شناسی کاربردی، دوره بیست‌وپنجم، ش 55.
خواجه‌نوری، بیژن، علی روحانی و سمیه هاشمی (1390 ش)؛ «سبک زندگی و مدیریت بدن»؛ فصلنامه جامعه‌شناسی زنان، دوره دوم، ش 4.
دورخ، روناک و حامد نوری (1399 ش)؛ «تبیین مدل جامعه‌شناختی مدیریت بدن زنان بر اساس سرمایه فرهنگی و رسانه با میانجی‌گری مقایسه اجتماعی؛ مطالعه موردی شهر سنندج»؛ زن در فرهنگ و هنر، دوره دوازدهم، ش 1.
فوکو، میشل (1401 ش)؛ مراقبت و تنبیه؛ ترجمه: نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده؛ چ نوزدهم، تهران: نِی.
فوکو، میشل (1400 ش)؛ پیدایش کلینیک؛ ترجمه: یحیی امامی؛ چ چهارم، تهران: نقش و نگار.
فتحی، سروش و آذر رشتیانی (1393 ش)؛ «اندام‌های مشابه در جهان مشابه؛ بررسی نقش جهانی‌شدن در مدیریت بدن»؛ مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره پنجم، ش 3.
قبادی، حشمت (1394 ش)؛ «مدیریت بدن و عوامل اجتماعی مرتبط با آن؛ مطالعه موردی زنان 19 تا 44 سال شهر ایلام»؛ مطالعات علوم اجتماعی ایران، دوره دوازدهم، ش 47.
قادرزاده، امید، هیرش قادرزاده و حسین حسن‌پناه (1391 ش)؛ «تأثیر مصرف رسانه‌های جمعی بر مدیریت بدن زنان»؛ زن و جامعه، دوره سوم، ش 3.
صدری، لیلا، منصوره شهریاری‌احمدی و پریسه تجلی (1400 ش)؛ «رابطه علّی هم‌نوایی با همسالان و مدیریت بدن با میانجی‌گری وابستگی به شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل در نوجوانان مبتلا به اضطراب اجتماعی»؛ پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، ش 41.
کیوان‌آراء، محمود، منصوره حقیقتیان و عادله کاوه‌زاده (1391 ش)؛ «عوامل اجتماعی مؤثر در شکل‌گیری تصویر بدن؛ مطالعه موردی زنان شهر اصفهان»؛ جامعه‌شناسی کاربردی، دوره بیست‌وسوم، ش 48.
لوپز، خوزه و جان اسکات (1397ش)؛ ساخت اجتماعی؛ ترجمه: حسین قاضیان؛ چ دوم، تهران: نِی.
محمودیان، حسین، مسعود کوچانی اصفهانی و سعید مقدس (1394 ش)؛ «مصرف رسانه، مدیریت بدن و رفتار باروری؛ مورد مطالعه زنان معلم یاسوج»؛ فصلنامه علمی - پژوهشی راهبرد فرهنگ، دوره هشتم، ش 31.
نادریان‌جهرمی، مسعود و فاطمه پژوهان (1398 ش)؛ «تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش جوانان به مدیریت بدن؛ مطالعه موردی جوانان 16 تا 18 ساله شهر اصفهان»؛ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، دوره هشتم، ش 27.
Anderson, E. (2004). A Coca-Cola shape: Cultural change, body image and eating disorders in San Andereas, Belize, Cultural, Medicine and Pschiaty, 22, 561-595.
Fardouly, J, Phillippa C. Diedrichs, L. Vartanian .H, (2015). The Mediating Role of Appearance Comparisons in the Relationship Between Media Usage and Self-Objectification in Young Women, Psychology of Women Quarterly. 1-11.
Featherston, M. (2001). The body: Social Process and Cultural Theory, London: Sage.
Featherston, M. (1991). Consomer culture and Postmodernism, London: Sage.
Hunter, J; Schmidt, L (1990). Methods of meta-analysis: correcting error and bias in research finding , New bury Park, CA: Sage.
Robin, E (1984). Matters of life and death: Risks vs benefits of medical care, newyork: Freeman.
Rosenthal, R (1991). Meta-analytic Procedures for social research, New bury park, CA: Sage (Revised).
Salomon, I. Brown. C. (2018). The Selfie Generation: Examining the Relationship Between Social Media Use and Early Adolescent Body Image. Journal of Early Adolescence, Vol (00)0; 1–22.
Storey, J. (2006). Cultural studies and The study of popular culture, New York: Edelman Publication.
Shilling, Ch. (2003). The body and Social Theory. London: Sage Publication